RAP nguội: Ứng dụng trong cải tạo mặt đường

RAP nguội là tái chế vật liệu bê tông nhựa cũ không gia nhiệt. Thay vào đó, vật liệu RAP được trộn với nhũ tương nhựa đường, bitum bọt, xi măng để tạo ra hỗn hợp mới, trực tiếp thi công. Đây là 1 trong 2 loại công nghệ tái chế RAP phổ biến tại Việt Nam hiện nay. (Nguồn: Công nghệ RAP trong trạm asphalt là gì). Cùng tìm hiểu chi tiết về phương pháp này ngay dưới đây!

Tìm hiểu: RAP nguội trong cải tạo mặt đường

RAP nguội có tên tiếng anh là Reclaimed Asphalt Pavement, tái chế nhựa đường nguội. Đây là vật liệu nhựa đường cũ được bóc, thu hồi từ mặt đường hư hỏng, nghiền phân cấp và tái sử dụng trong hỗn hợp mặt đường mới không gia nhiệt. Khác với tái chế nóng (RAP nóng) cần làm nóng vật liệu để tái hoạt hóa nhựa đường, RAP nguội dùng các kỹ thuật hóa/lý học và cơ học (nhũ tương, bitum bọt, xi măng, chất hoạt hóa) để kết hợp lại vật liệu ở nhiệt độ gần nhiệt độ môi trường hoặc chỉ hơi ấm.

Hình ảnh RAP nguội ứng dụng trong cải tạo mặt đường

1. RAP nguội trong xây dựng là gì? Khái niệm

RAP nguội bản chất là hỗn hợp đá dăm (cốt liệu), mảnh nhựa đường và nhựa đường đã lão hoá, đã qua sử dụng. Sau khi bóc, RAP được sàng, nghiền để đạt kích thước và phân bố hạt mong muốn.

Thành phần chính của RAP nguội gồm cốt liệu tái sinh (aggregate), nhựa đường còn lại trên bề mặt hạt (aged binder), tạp chất (mảnh đất, xơ rễ…) và độ ẩm.

Mục tiêu xử lý nguội nhằm kích hoạt liên kết giữa cốt liệu và nhựa đường còn lại bằng chất kết dính bổ sung (nhũ tương, bitum bọt, xi măng, polymers), chứ không phụ thuộc vào làm nóng nhựa già để chảy lại hoàn toàn.

Điểm khác nhau cơ bản giữa RAP nóng là gia nhiệt cho nhựa chảy trộn với cốt liệu, bột khoáng, nhựa mới để tạo thành hỗn hợp mới. Trong khi RAP nguội tạo hỗn hợp mới không gia nhiệt, chỉ trộn với chất kết dính bổ sung.

Ưu điểm của RAP nguội trong cải tạo mặt đường:

• Tiến hành đồng thời với việc cào bóc, phay, trộn, rải lại và lu lèn bằng một tổ hợp xe máy liên hoàn nên thi công nhanh, chất lượng tốt và dễ kiểm soát chất lượng;
• Có thể xử lý triệt để các vết nứt và biến dạng của lớp mặt đường cũ tạo ra một lớp hỗn hợp vật liệu mới có tính đổng nhất, ổn định và có khả năng chịu lực cao.
• Rất thích hợp khi thi công trên đường đang khai thác, có khả năng cho phép thông xe trực tiếp trên bề mặt lớp tái chế sau 1 – 3 ngày.
• Tận dụng tối đa vật liệu cũ, tái chế lại nên ít phải sử dụng vật liệu bổ sung, giá thành rẻ hơn so với làm mới.
• Có thể giữ nguyên cao độ mặt đường cũ (hoặc tôn cao không đáng kể) do chủ động điều tiết được lượng vật liệu tận dụng.
• Ít ảnh hưởng đến môi trường do ít phải sử dụng vật liệu đá bổ sung.

2. Lợi ích của tái chế RAP nguội

RAP nguội giúp ích trong việc cải tạo mặt đường với các lợi ích chính như sau:

Bền vững và tiết kiệm tài nguyên. Vì RAP tận dụng trực tiếp cốt liệu cũ, giảm nhu cầu khai thác đá tự nhiên và sản xuất nhựa đường mới. Từ đó, giảm tác động môi trường từ khai thác và chế biến, phù hợp mục tiêu kinh tế tuần hoàn.

Hiệu quả chi phí vì giảm lượng vật liệu mới cần mua và giảm khối lượng vận chuyển vật liệu đi/đến công trường (đặc biệt khi tái chế tại chỗ). Ngoài ra, chi phí xử lý và chôn lấp vật liệu đào thải cũng giảm. Từ đó, chi phí đầu tư ban đầu cho thiết bị có thể bù đắp qua giảm chi phí vật liệu và vận hành theo thời gian.

Giảm thiểu tác động môi trường vì không gia nhiệt lớn nên tiêu thụ nhiên liệu và phát thải CO₂ ít hơn so với tái chế nóng. Ngoài ra, giảm lượng rác thải xây dựng đưa vào bãi chôn lấp. Sử dụng RAP nguội ít khí thải và ít bụi phát sinh trong quá trình thi công.

Nâng cao tuổi thọ mặt đường (trong nhiều trường hợp) vì khi RAP được xử lý đúng (độ nén tốt, chất kết dính phù hợp), lớp tái chế có độ chặt và tính liên kết tốt, khắc phục các khiếm khuyết như nứt bề mặt, lún vệt bánh xe bằng cách tạo một lớp nền hoặc lớp kết dính mạnh hơn. Việc bổ sung xi măng hoặc nhũ tương có thể tăng cường độ cứng và khả năng chịu tải.

Sử dụng RAP nguội giúp tuổi thọ hệ thống mặt đường tăng. Đặc biệt cho các tuyến có hư hỏng bề mặt không phức tạp. Đó là các lợi ích thiết thực khiến việc ứng dụng RAP nguội trong cải tạo mặt đường được áp dụng khả thi, hiệu quả.

3. RAP nguội: 2 loại tái chế phổ biến

Các loại tái chế vật liệu nhựa đường cũ gồm 2 loại: Tái chế tại chỗ hoặc tại trạm. Hai loại này có điểm gì khác nhau, có ưu nhược điểm gì, cụ thể:

Tái chế RAP nguội tại chỗ (CIR)

RAP nguội tái chế tại chỗ là toàn bộ máy móc, thiết bị được sử dụng ngay trên mặt đường cũ để nghiền và trộn ngay tại công trường, sau đó trải và lu lèn lại để tạo thành một lớp mặt đường mới. Vật liệu sử dụng RAP được trộn thêm với các chất kết dính mới như nhũ tương nhựa đường, bitum bọt hoặc các chất phụ gia khác như xi măng mà không cần gia nhiệt nóng. Nên mới gọi là RAP nguội.

Ưu điểm của việc tái chế nguội tại chỗ là giúp tiết kiệm năng lượng vì quy trình không yêu cầu nhiệt độ cao, giúp giảm đáng kể năng lượng tiêu thụ. Đây là phương án bền vững vì giảm lượng khí thải carbon và sử dụng vật liệu tái chế, làm cho nó trở thành một giải pháp “xanh” cho ngành xây dựng đường. Linh hoạt vì có thể sử dụng cho nhiều loại dự án, bao gồm cả lớp nền và lớp kết dính, với hiệu quả cao hơn.

Tái chế RAP nguội tại trạm cố định (CCPR)

Tái chế nguội tại trạm trộn cố định là toàn bộ thiết bị, máy móc được lắp đặt tại một trạm cố định cách công trường thi công hàng chục km. Vật liệu RAP sau khi được cào bóc và nghiền nát, sẽ được trộn với các vật liệu mới như nhũ tương nhựa đường hoặc xi măng tại trạm trộn để tạo ra hỗn hợp bê tông nhựa tái chế nguội. Sau đó mới được chở trở lại công trường để trải và lu lèn.

Ưu điểm của loại tái chế RAP nguội tại công trường là giúp tiết kiệm chi phí do giảm thiểu việc sử dụng vật liệu mới và giảm lượng rác thải chôn lấp. Bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và giảm phát thải khí nhà kính.  Tận dụng tối đa vật liệu cũ, tạo ra lớp mặt đường mới có tính đồng nhất, ổn định và khả năng chịu lực cao. Khắc phục hiệu quả các vết nứt và biến dạng của lớp mặt đường cũ.

Cả hai phương án này đều rất linh hoạt và nhanh chóng có thể giữ nguyên cao độ mặt đường hiện tại hoặc tôn cao không đáng kể. Thời gian thi công nhanh và có thể cho phép xe cộ lưu thông trở lại sau 1-3 ngày.

4. TOP 3 công nghệ RAP nguội ứng dụng cải tạo mặt đường tại Việt Nam

Ứng dụng RAP nguội cải tạo mặt được với các công nghệ cào bóc tái sinh nguội được nhiều nước sử dụng trên 30 năm. Việt Nam bắt đầu thử nghiệm từ 2008 – 2012, sau khi đánh giá thành công đã được Bộ GTVT cho phép áp dụng rộng rãi tại các dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ, điển hình là Quốc lộ 5 và QL1A. (Nguồn: khoaxaydung.duytan.edu.vn)

Áp dụng công nghệ nhằm tối ưu nguồn vốn duy trì tu bổ, nguồn vốn này chỉ đáp ứng 30 – 40%, nhiều tuyến xuống cấp sau 7–10 năm. Các biện pháp sửa chữa truyền thống (láng nhựa, thảm phủ) không xử lý gốc rễ, nhanh tái hư hỏng. RAP nguội trộn tại chỗ hoặc hoặc tại trạm đều giải quyết tận gốc cấu trúc áo đường bị lão hóa, biến dạng. Dưới đây là 4 loại công nghệ RAP nguội được áp dụng tại Việt Nam.

Công nghệ dùng nhũ tương cải tiến của Mỹ (Hall Brothers)

Tại Việt Nam, đã thử nghiệm vị trí: QL1A – Long An (Km1941+100 – Km1941+600)

• Thông số: Sâu 20 cm, rộng 5,7 m; phủ 2 lớp BTN nóng (5 cm + 4 cm).
• Kết quả sau khoảng 19 tháng: Xuất hiện nứt lưới 0,5–1,5 cm tại vệt bánh xe. Bong tách giữa lớp bê tông nhựa nóng và lớp tái sinh, do tải trọng lớn và dính bám kém.

Thí điểm diện rộng tại QL5 (Km76 – Km82) với:

• Thông số 20 cm sâu tái sinh; 1% xi măng + 4% nhũ tương.
• Kết quả sau 6 tháng: Mô đun đàn hồi >190 MPa (cao hơn thiết kế). Xuất hiện hằn lún cục bộ và nứt dọc ở một số đoạn làn xe tải.

Công nghệ RAP nguội dùng xi măng hoặc xi măng nhũ tương của Nhật Bản (SaKai)

Tại Việt Nam, đã thử nghiệm tại vị trí: Tỉnh lộ 417 – Hà Nội (500 m), dùng 4% xi măng. QL1A – Phủ Lý – Hà Nam (100 m), dùng xi măng 2,5% và nhũ tương 5%, sâu 25 cm. Kết quả xuất hiện hằn lún bánh xe tại lớp bê tông nhựa phủ trên. Lớp tái sinh bên dưới không hằn lún nhưng đầm nén không đều theo chiều sâu. Mô đun đàn hồi thấp hơn yêu cầu. Công nghệ chưa thí điểm diện rộng, cần hoàn thiện.

Công nghệ RAP nguội dùng bitum bọt và xi măng của Đức (Wirtgen)

RAP nguội dùng bitum bọt và xi măng công nghệ của Đức thử nghiệm tại vị trí: QL1A – TP.HCM (Quận 12)

• Thông số: Sâu 25 cm, 2–2,5% bitum bọt + 1% xi măng; phủ 7 cm BTN.
• Kết quả sau 16 tháng: Nứt dọc vệt bánh xe 0,5–1,5 mm. Nứt lưới tại 200 m cuối do dính bám kém và lưu lượng xe lớn.

Thí điểm diện rộng – QL5 (Km82 – Km94) với

• Thông số sâu 22 cm; 1% xi măng + 2,5% bitum bọt. Sau 6 tháng: Mô đun đàn hồi >220 MPa. Không có hằn lún bánh xe. Bề mặt phẳng, ổn định.

Công nghệ RAP nguội dùng bitum bọt và xi măng Wirtgen của Đức cho kết quả tốt nhất trong 3 công nghệ.

Đại Việt & Runtian – Đưa công nghệ trạm trộn nhựa nóng chất lượng tốt nhất về Việt Nam

Ngày 19 tháng 10 năm 2025, tại Hồ Nam – Trung Quốc, Công ty Cổ phần Kinh doanh Quốc tế Đại Việt đã ký kết hợp tác chiến lược với Công ty Khoa học & Công nghệ Nhuận Thiên (RunTian Technology) – Thương hiệu hàng đầu châu Á trong lĩnh vực thiết kế, sản xuất và chuyển giao công nghệ trạm trộn bê tông nhựa nóng (asphalt mixing plant).

Hình ảnh Đại Việt và Nhuận Thiên hợp tác chến lược về trạm trôn bê tông nhựa nóng

Sự kiện đánh dấu bước phát triển quan trọng trong định hướng đa dạng hóa lĩnh vực kinh doanh và nâng cao năng lực công nghệ của Đại Việt, đồng thời mở ra cơ hội đưa công nghệ trạm asphalt hiện đại vào thị trường Việt Nam. Đại Việt luôn sẵn sàng:

• Phân tích kỹ thuật trạm theo yêu cầu thực tế
• Tư vấn lựa chọn phù hợp cho từng dự án
• Giải pháp lâu dài, hiệu quả và bền vững

“Runtian trải thảm những cung đường Việt Nam”

📞 Liên hệ ngay để được tư vấn: 0911.628.628
🌐 Website: daivietjsc.com.vn

Xem thêm các bài viết khác cùng chủ đề:

• Đại Việt – Nhuận Thiên ký hợp tác chiến lược trạm trộn bê tông nhựa nóng tại Việt Nam
• Các loại trạm trộn bê tông nhựa nóng phổ biến tại Việt Nam