Vật liệu không nung trong xây dựng – Xu hướng xanh bền vững

Vật liệu không nung trong xây dựng đang là xu hướng phát triển xanh, bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Giảm bớt lượng khí thải từ các lò nung truyền thống ra ngoài môi trường, thay bằng các loại vật liệu không nung đang là giải pháp nổi bật và hiệu quả. Đây không chỉ là xu thế tất yếu mà còn tối ưu về kinh tế, về môi trường. Vậy vật liệu xây không nung là gì, có những loại nào và mang lại lợi ích ra sao cho ngành xây dựng hiện đại, cùng xem chi tiết ngay dưới đây!

Vật liệu không nung là gì?

Ảnh minh hoạt: Vật liệu không nung trong xây dựng

Vật liệu không nung trong xây dựng là loại vật liệu không sử dụng nhiệt để nung, không cần đốt lò nung hay phát thải khí đốt ra ngoài môi trường, mà đóng rắn tự nhiên hoặc dùng chất kết dính thủy lực như xi măng, phụ gia, tro bay… để tạo hình. Tiêu biểu như các loại gạch bê tông, gạch xi măng cốt liệu, gạch block, gạch nhẹ ACC, tấm panel nhẹ… đều là loại vật liệu không nung, không sử dụng đất sét để làm, không sử dụng các loại nguyên liệu để đốt nung, nên giảm lượng phát thải CO2, thân thiện và bảo vệ môi trường hơn.

Các loại vật liệu xây không nung phổ biến hiện nay

Các loại vật liệu không nung trong xây dựng ngày càng đa dạng nhằm đáp ứng yêu cầu khác nhau của thị trường từ phục vụ nhà dân, cho tới các dự án công nghiệp. Mỗi loại gạch không nung có thành phần, quy trình sản xuất và ứng dụng riêng, phù hợp với điều kiện thi công và mục đích sử dụng. Cụ thể:

Gạch xi măng cốt liệu

Gạch xi măng cốt liệu là loại vật liệu không nung trong xây dựng được sản xuất từ hỗn hợp xi măng, cát, đá mạt (hoặc đá vụn) và một số phụ gia khoáng. Hỗn hợp này được ép rung hoặc ép thủy lực để tạo hình, sau đó để đóng rắn tự nhiên trong môi trường ẩm.

Hình ảnh gạch xi măng cốt liệu không nung – Ảnh minh họa: Vật liệu không nung trong xây dựng

Ưu điểm nổi bật:

• Độ bền cao: Có cường độ chịu lực tốt (thường từ M75 trở lên), đủ khả năng thay thế gạch đất sét nung trong tường chịu lực.
• Chịu nước tốt: Độ hút nước thấp hơn nhiều so với gạch nung, giúp hạn chế thấm nước vào tường.
• Thi công dễ dàng: Bề mặt phẳng, kích thước chuẩn giúp giảm thời gian xây và tiết kiệm vữa trát.
• Giá thành hợp lý: Dễ sản xuất bằng thiết bị phổ thông, chi phí đầu tư dây chuyền thấp.

Ứng dụng: Xây tường bao, tường ngăn, tường chịu lực trong nhà dân dụng, nhà xưởng, nhà kho…

Gạch bê tông nhẹ AAC

Gạch AAC là loại gạch siêu nhẹ được tạo thành từ xi măng, vôi, cát nghiền mịn, bột nhôm và nước. Sau khi trộn, hỗn hợp được đổ vào khuôn, lên men để nở, sau đó đưa vào buồng chưng áp (autoclave) với áp suất và nhiệt độ cao. Đây là loại vật liệu không nung trong xây dựng được ứng dụng phổ biến.

Gạch bê tông chưng áp ACC gạch không nung – Ảnh minh họa: Vật liệu không nung trong xây dựng

Ưu điểm nổi bật:

• Trọng lượng nhẹ: Nhẹ hơn 40–60% so với gạch đỏ truyền thống, giúp giảm tải trọng công trình.
• Cách nhiệt, cách âm tốt: Nhờ cấu trúc rỗng kín, gạch AAC có hệ số dẫn nhiệt và truyền âm thấp.
• Chống cháy hiệu quả: Có thể chịu nhiệt lên tới 1200°C trong thời gian dài mà không mất cấu trúc.
• Gia công linh hoạt: Có thể cắt, khoan, đục bằng dụng cụ đơn giản như gỗ.

Ứng dụng: Phù hợp cho tường bao, vách ngăn trong nhà cao tầng, nhà lắp ghép, khu dân cư hiện đại…

Gạch block tự chèn

Gạch block tự chèn là loại gạch lát nền không cần dùng vữa liên kết, được sản xuất từ bê tông khô với độ nén cao. Gạch có hình dạng khóa móc đặc biệt (như hình chữ I, chữ Z, chữ nhật răng cưa…) giúp các viên gạch liên kết chặt chẽ với nhau khi thi công. Vật liệu không nung trong xây dựng này rất được ưa chuộng sử dụng đặc biệt trong các dự án công nghiệp.

Hình ảnh gạch block là gạch gì? Ứng dụng ra sao – Ảnh minh họa: Vật liệu không nung trong xây dựng

Ưu điểm nổi bật:

• Chịu lực tốt, chống trượt: Có khả năng chịu tải trọng lớn (xe tải, xe nâng), bề mặt nhám chống trơn trượt.
• Thoát nước tốt: Giữa các viên gạch có khe hở nhỏ, giúp thoát nước nhanh khi trời mưa.
• Dễ tháo lắp và tái sử dụng: Có thể thay thế viên hỏng mà không ảnh hưởng kết cấu chung.
• Thẩm mỹ cao: Nhiều màu sắc và hình dạng giúp tạo hoa văn đẹp mắt cho các khu vực công cộng.

Ứng dụng: Lát vỉa hè, sân vườn, bãi đậu xe, khu công nghiệp, lối đi trong công viên…

Tấm tường bê tông nhẹ đúc sẵn

Tấm panel bê tông nhẹ đúc sẵn là tấm tường cấu tạo từ bê tông nhẹ hoặc bê tông bọt, có thể gia cường bằng lưới thép hoặc sợi thủy tinh, được sản xuất sẵn tại nhà máy với kích thước tiêu chuẩn. Loại vật liệu không nung trong xây dựng này được ứng dụng phổ biến làm tường ngăn nội thất, tường bao nhà lắp ghép, nhà khung thép tiền chế, công trình modul…

Tấm Panel – Tấm tường bê tông nhẹ đúc sẵn – Ảnh minh họa: Vật liệu không nung trong xây dựng

Ưu điểm nổi bật:

• Rút ngắn thời gian thi công: Thi công bằng lắp ghép, tiết kiệm thời gian hơn nhiều so với xây từng viên gạch.
• Giảm tải trọng sàn: Trọng lượng nhẹ hơn tường gạch, phù hợp với nhà cao tầng hoặc công trình cải tạo.
• Cách âm – cách nhiệt tốt: Nhờ lớp lõi nhẹ hoặc bọt khí, giúp cải thiện hiệu suất năng lượng cho công trình.
• Bề mặt phẳng tuyệt đối: Giúp dễ hoàn thiện nội thất như dán tường, sơn, ốp lát…

Xem chi tiết: Gạch không nung và các loại phổ biến.

Ưu điểm vượt trội của vật liệu không nung

Vật liệu không nung trong xây dựng đang dần thay thế gạch đất sét nung truyền thống nhờ hàng loạt lợi ích nổi bật về môi trường, chi phí và kỹ thuật. Các ưu điểm này không chỉ được khẳng định trong thực tiễn xây dựng mà còn được chứng minh bằng nghiên cứu, số liệu cụ thể từ các tổ chức trong và ngoài nước.

Thân thiện với môi trường

Vật liệu không nung góp phần đáng kể vào việc giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tài nguyên và hạn chế ô nhiễm không khí. Theo số liệu từ Bộ Xây dựng Việt Nam – Chương trình phát triển vật liệu xây không nung 2022).

• Mỗi triệu viên gạch đất sét nung tiêu tốn khoảng 1.500 tấn đất sét và 100 tấn than.
• Gạch không nung giúp giảm tới 80% lượng CO₂ phát thải so với gạch nung truyền thống do không sử dụng quá trình đốt nhiệt.

Ngoài ra, quá trình sản xuất gạch không nung không tạo ra khói bụi, SO₂ hay NOx, không gây ô nhiễm môi trường xung quanh, đặc biệt phù hợp với các khu đô thị và vùng quy hoạch xanh.

Hình ảnh máy gắp gạch không nung tự động trong dây chuyền sản xuất – Ảnh minh họa: Vật liệu không nung trong xây dựng

Tận dụng phế thải công nghiệp

Một điểm mạnh nổi bật của vật liệu không nung trong xây dựng là khả năng tái chế chất thải rắn công nghiệp, biến thứ bỏ đi thành nguyên liệu có giá trị. Cụ thể:

• Theo Bộ Tài nguyên & Môi trường, 2022: Việt Nam phát sinh khoảng 15–18 triệu tấn tro, xỉ, thạch cao từ các nhà máy nhiệt điện mỗi năm (Nguồn
• Theo Viện Vật liệu xây dựng (VIBM), các nhà máy sản xuất gạch không nung có thể tái sử dụng 30–40% lượng tro bay và xỉ thải công nghiệp mỗi năm, góp phần giảm áp lực xử lý rác thải công nghiệp.

Điều này giúp giải quyết một phần lớn vấn đề môi trường tại các khu công nghiệp và giảm chi phí nguyên liệu cho sản xuất.

Tiết kiệm chi phí xây dựng

Vật liệu không nung trong xây dựng mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt khi triển khai trên công trình thực tế:

• Theo Hiệp hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, 2023: Giá gạch không nung rẻ hơn gạch đất nung trung bình 10–15% tại cùng khu vực địa lý.
• Theo Dự án sử dụng gạch AAC tại TP.HCM – Sở Xây dựng TP.HCM, 2021: Gạch AAC và tấm panel nhẹ giúp thi công nhanh hơn gấp 2–3 lần, giảm 25% nhân công và chi phí trát (Nguồn:
• Theo Báo cáo tổng kết dự án xây thử nghiệm, Công ty CP Tư vấn Xây dựng 586: Một công trình nhà phố 2 tầng tại quận 12 sử dụng gạch AAC đã tiết kiệm được tổng cộng 18% chi phí vật tư và 23% chi phí nhân công so với gạch đỏ.

Độ bền cao, đa dạng ứng dụng

Vật liệu không nung trong xây dựng có khả năng chịu lực và tuổi thọ lâu dài không thua kém gạch truyền thống:

• Gạch xi măng cốt liệu đạt cường độ chịu nén M75–M150, tùy theo mác và tỷ lệ phối trộn (Theo: TCVN 6477:2016 – Gạch bê tông).
• Gạch block tự chèn đạt độ bền nén tới 250–300 kg/cm², đáp ứng tiêu chuẩn lát đường giao thông nặng (Theo: Quy chuẩn kỹ thuật QCVN 16:2019/BXD).
• Gạch AAC có thể chịu lửa liên tục trong 4 giờ ở nhiệt độ 1200°C, đảm bảo an toàn phòng cháy cho công trình cao tầng (Theo: Viện Khoa học Công nghệ Xây dựng – IBST).

Sự đa dạng về chủng loại (gạch xây, lát, panel…) và hiệu năng kỹ thuật giúp vật liệu không nung phù hợp với cả công trình dân dụng, công nghiệp và hạ tầng giao thông.

Hình ảnh công nghệ sản xuất gạch không nung phổ biến nhất – Ảnh minh họa: Vật liệu không nung trong xây dựng

Bên cạnh các chính sách khuyến khích sử dụng vật liệu không nung trong xây dựng như Quyết định 567/QĐ-TTg, khuyến khích sử dụng vật liệu xây không nung, hướng đến mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ vật liệu không nung đạt 40-50% tổng sản lượng vật liệu xây. Nhiều địa phương cũng cấm dùng gạch đất sét nung trong các công trình sử dụng ngân sách nhà nước, từ đó thúc đẩy thị trường vật liệu xanh phát triển. Xem chi tiết: Chính sách nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất gạch không nung. Hiện Việt Nam vẫn còn gặp nhiều thách thức như:

• Tâm lý người tiêu dùng còn e ngại do thói quen sử dụng gạch nung lâu đời.
• Hệ thống phân phối chưa đồng đều, giá thành còn cao ở một số vùng nông thôn.
• Chất lượng chưa đồng nhất giữa các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ.

Mặc dù vậy, vật liệu không nung trong xây dựng đang dần khẳng định vai trò không thể thiếu. Đặc biệt vật liệu xây không nung sẽ trở thành xu hướng phát triển tất yếu buộc ta phải thích nghi để đảm bảo phát triển xanh bền vững.

Kết luận

Vật liệu không nung trong xây dựng vừa giảm tác động môi trường, tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả thi công và chất lượng công trình. Trong tương lai, đây sẽ là giải pháp thay thế hoàn hảo cho gạch nung truyền thống trong mọi công trình dân dụng và công nghiệp. Liên hệ ngay 0911.628.628 để được tư vấn hỗ trợ nhanh chóng nhất.

Xem đầy đủ các video về dây chuyền máy ép gạch không nung do Đại Việt lắp đặt tại đây

Đại Việt luôn không ngừng nỗ lực tìm kiếm giải pháp công nghệ sản xuất gạch không nung hiện đại, chất lượng. Chúng tôi luôn hoan nghênh các chủ đầu tư đến tham quan các dây chuyền sản xuất gạch không nung thực tế Đại Việt đã triển khai lắp đặt cho khách để có góc nhìn trực quan nhất. Xin cảm ơn!

Xem thêm các bài viết cùng chủ đề:

• Dây chuyền sản xuất gạch không nung
• Sản Xuất Gạch Không Nung: Từ Ý Tưởng Đến Vận Hành Nhà Máy